|
Gebelik ve troid:
Anne
karnındaki bebekte tiroid bezi gebeliğin 10-12.
haftasında gelişmeye başlar ve 18-20inci haftasında
faaliyete geçer. Anne karnındaki bebek ilk 5 ayda
tiroid hormonlarını anneden alır. Hamileliğin
altıncı aydan itibaren bebeğin kendi tiroid bezi
çalışmaya başlar. Bu yüzden annenin tiroidi sağlıklı
olsun ki bebekte bir problem çıkmasın diye düşünmek
lazımdır.
Hamilelikte tiroid testlerinin yorumlanması
değişmektedir. Bunun iki önemli nedeni vardır.
Hamilelerde TBG dediğimiz, İngilizcesi thyroxine
binding globulin dediğimiz tiroid hormonlarını
bağlayan protein düzeyinde artış olur. Bu yüzden
gebelerde kanda ölçülen total T4 ve total T3
düzeyleri artmıştır. Ancak serbest T4 ve serbest T3
düzeyleri artmaz. İkinci önemli değişiklik hCG,
İngilizcesi human chorionic gonadotropin hormonunun
yaptığı etkidir. Hamilelikte hCG düzeyi artar. Zaten
hamilelik testinde hCG düzeyi ölçülür. İdrarda hCG
değeri yüksekse gebelik pozitiftir. Hamilelik
hormonu hCG’nin yaptığı bir etki de tiroid bezini
uyarmaktır. Böylece serbest T4 ve serbest T3 hafif
artar, TSH düzeyi düşer. Ancak bu değişiklikler
herhangi bir tiroid hastalığını ifade etmezler.
Hamile iseniz ve tiroid hormonlarınızı
ölçtürdüyseniz akılda tutmanız gereken bir nokta da
hamilelikte referans değer dediğimiz normal
değerlerin farklı olmasıdır. Uptodate adlı
web-tabanlı tıbbi kaynaktan aldığımız verilere göre
gebelikte normal TSH düzeyleri aşağıdaki gibidir:
Hamileliğin ilk üç ayındaki normal TSH düzeyleri:
0,1 -2,5 arası
Hamileliğin üçüncü ve altıncı ayı arasındaki normal
TSH düzeyleri: 0,2 -3,0 arası
Hamileliğin altıncı ve dokuzuncu ayı arasındaki
normal TSH düzeyleri: 0,3 -3,0 arası
Doktorunuz tiroid testlerini yorumlarken bu püf
noktalarını dikkate alacaktır. Hamilelikte diğer
önemli bir nokta da iyot gereksinmesidir. Dünya
Sağlık Örgütü’ne göre hamile veya emziren bir kadın
günde 250 mikrogram iyot almalıdır. Bu miktarı
iyottan zengin besinler, balık ve deniz ürünlerini
tüketerek veya reçete edilen vitamin ilaçlardan
içerek alabilirsiniz.
Hamilelikte tiroid bezinin hızlı çalışması:
Gebelikte Hipertiroidi:
Hamilelikte tiroid bezinin hızlı çalışmasına
hipertiroidi adı verilir. Bu durum kişide titreme,
terleme, çarpıntı, sinirlilik, sıcak basması, ciltte
kaşıntı, gözlerin fazla açılması, kilo alamama ve
hatta kilo kaybı gibi belirtilere neden olur.
Bulantı ve kusma hastayı belirgin bir şekilde
rahatsız eder. Kan testlerinde serbest T4 ve serbest
T3 yüksek, TSH düzeyi düşüktür. Hamilelikte tiroidi
hızlı çalıştıran baş sebep halk arasında iç guatr
olarak bilinen Basedow-Graves Hastalığı, kısa adı
ile Graves Hastalığıdır. İkinci en sık sebep hCG
hormonunun fazlalığına bağlı tiroid bezinin hızlı
çalışmasıdır. Özellikle ikiz gebelikte hCG düzeyi
fazladır.
Hamilelikte hipertiroidi düşük, erken doğum,
prematürite, düşük doğum ağırlığı (bebekte), ölü
doğum, preeklampsi denilen hamilelik
hipertansiyonuna ve annede kalp yetmezliğine neden
olabilir. Tedavide Propisil adlı ilaç tercih edilir.
Türkiye’deki piyasa ismi Thyramazol olan ilaç
bebekte çeşitli doğumsal anomalilere neden
olabileceğinden gebelikte kullanılmamalıdır. Nadiren
gebelikte guatr ameliyatı gerekebilir. Ancak
ameliyatın doğumdan sonra yapılması daha doğru olur.
Gebelikte tiroidin yavaş çalışması ile ilgili
bilgilendirme yazısı için:
http://www.endokrinoloji.com/hamiletiroid.html
sayfasına tıklayınız.
Yazan: Prof. Dr. Selçuk Can
Endokrinoloji ve Metabolizma Uzmanı |
