Hamilelikte tiroid tembelliği:
Hamilelikte hipotiroidi:
Hamilelikte tiroid tembelliği tıp dilindeki adı ile
hipotiroidizm veya hipotiroidinin en sık nedeni
Hashimoto hastalığıdır. İngilizcesi Hashimoto’s
thyroiditis Türkçe tercüme ve okunuşu Haşimoto
tiroiditi şeklindedir. Hashimoto hastalığı otoimmun
bir hastalıktır. Yani bizim kendi bağışıklık
sistemimizin kendi tiroid bezimizi tanımayıp, hatalı
olarak tiroid bezini bir virus, bir bakteri, bir
mikrop veya yabancı cisim zannederek antikor
oluşturmasıdır. Normalde antikor kandaki beyaz
hücrelerin yani lökositlerin, dokularda da plazmosit
denilen hücrelerin vücut savunması için ürettikleri
maddelerdir. Haşimoto hastalığında antiTPO ve antiTG
adlı antikorlar tiroid bezinde tahribat yapar.
Haşimoto hastalığı
ile ilgili bilgilere web sitemizin aşağıda linki
verilen sayfasından ulaşabilirsiniz.
http://www.endokrinoloji.com/hasimato_hastaligi.html
Hamilelikte
hipotiroidi hem annenin kendisini hem de anne
karnındaki bebeği etkiler. Teşhis kanda serbest T4
düzeyinin düşük, TSH düzeyinin yüksek olması ile
konulur. Bize sık başvuran bir hastalık senaryosunu
sevgili okuyucularımız ile paylaşmak istiyorum:
Bize başvuran hasta
sigara içen genç bir bayandır. Bir süredir evlidir.
Eşi ile beraber çocuk yapmaya karar verir. Akabinde
sigarayı bırakır. Sigaranın ani bırakılması
bağışıklık sisteminde bozulmalara yol açar.
Bağışıklık sisteminin tıp dilindeki adı immun
sistemdir. Bağışıklık sistemi bozulduğundan Haşimoto
hastalığı gelişir. Hastamız bu sırada gebe kalır.
Erken teşhis gerçekleşmediğinden şimdi gebe olan
hastamız risk altındadır. Tiroid tembelliği, anti
TPO yüksekliği ve Haşimoto hastalığı kısırlık sebebi
olduğundan aslında bu tür hastalar gebe kalmakta
zorlanırlar. Kadın Doğum uzmanı tarafından
endokrinolojiye sevk edilirler. Ancak sigaranın
bırakılma zamanına denk düşecek şekilde Haşimoto
hastalığı hızlı bir şekilde geliştiğinden hasta veya
doktoru endokrinoloji bölümüne sevk almayı akıl
edemez, gidişat oldukça hızlıdır. Her şey bir anda
gelişir.
Böyle bir durumda
hasta bize başvurduğunda ayrıntılı muayene, tiroid
ultrasonografisi ve tüm Haşimoto ( Hashimoto )
testlerini yapıyoruz. Bunlar serbest T4, serbest T3,
TSH, antiTPO ve antitiroglobulin ( kısaltılmış hali
ile antiTG ) testleridir. Sonuçlara göre tedavi
başlamaya veya tedavi başlamamaya karar veriyoruz.
Hastayı gebelik süresinde ayda bir muayeneye
çağırıyoruz. Hipotiroidizmde annenin tiroid bezi
çift kişilik çalışamayacağı için ilaç tedavisi
yapılması gereği açığa çıkıyor.
Hastada yıllardan
beri hipotiroidizm, tiroid tembelliği veya Haşimoto
hastalığı varsa o zaman mevcut aldığı ilacın dozunda
artış gerekebilir. Bu yüzden Prof. Dr. Selçuk Can
tiroid ve guatr hastalarında gebelik gelişmesi
durumunda gebelik boyunca takibin endokrinoloji
uzmanı tarafından yapılması gerektiğini söyledi.
Aşikâr hipotiroidi
durumunda hastada belirtiler yanında kan testlerinde
serbest T4 düşük, TSH düzeyi yüksektir. Aşikâr
hipotiroidizm gebelikte sık değildir, gebelerin %0,3
ile 0,5’inde görülür ve aşağıdaki olumsuz sonuçlara
yol açar:
·
Prematüre doğum
·
Bebekte düşük doğum
ağırlığı
·
Artmış sezaryen
olasılığı
·
Doğum sonrası
bebekte hastalık riski ve buna bağlı artmış ölüm
riski
·
Çocukta ilerleyen
zamanlarda nöropsikolojik ve bilişsel bozukluklar
·
Doğum sonrası
kanama
·
Pre-eklampsi ve
gebelikte hipertansiyon
·
Plasental abruptio
(plasentanın doğum zamanından önce yırtılması)
Subklinik
hipotiroidi durumunda kanda serbest T4 normal, TSH
düzeyi yüksektir. Subklinik hipotiroidi nispi olarak
daha sıktır ve hamilelerin %2 ile %2,5’inde görülür.
Subklinik hipotiroidi aşikâr hipotiroidi gibi fazla
riskli bir durum değildir. Sadece prematürite oranı
ve hamilelik kaybı (düşük, ölü doğum vb) riski
artmıştır. Ayrıca bebeklerde ileri yaşlarda
nöropsikolojik gelişme bozukluğu, IQ’ da olumsuz
etkilenme olabilir.
Gebelikte hipotiroidi teşhisi nasıl konulur?
Gebelikte tiroid tembelliği teşhisi nasıl yapılır?
Kesin teşhis kan
tetkikleri ile konulur. Hamileliğin ilk üç ayında
TSH düzeyi 2,5 mU/L ve üzeri ise, gebeliğin dördüncü
ayı ve sonrasında TSH düzeyi 3 mU/L ve üzeri ise
hipotiroidizm vardır. TSH düzeyi yüksek iken serbest
T4 düzeyi normal ise subklinik hipotiroidi, hem TSH
yüksek hem de serbest T4 düşük ise aşikâr
hipotiroidi mevcuttur. Bu teşhisi yanıltabilecek TSH
düzeyini yükselten ilaç kullanımı, tiroid dışı başka
hastalık olmamalıdır.
Hamilelikte Hipotiroidi Tedavisi
Hamilelikte Tiroid Tembelliği Tedavisi
Anne ve bebeğin
sağlığının ideal olması için İngilizcesi L-thyroxine,
Türkçesi levotiroksin adlı ilaç ile tedavi
yapılmalıdır. Hastalık ilk defa gebelikte ortaya
çıktı ise gebelik süresince tedavi yapılıp daha
sonra tedavi kesilebilinir. Hastalık gebelikten
öncede varsa ve zaten hastamız ilaç kullanıyorsa bu
tedavi genellikle ömür boyu süren bir tedavidir.
Hasta daha önceden Levotiron, Euthyrox gibi ilaçları
kullanıyorsa bunların dozunda %50’lik bir artış
gerekebilir. Bu durum önceden ön görülüp,
endokrinoloji ve metabolizma uzmanı tarafından doz
ayarlaması yapılabilinir. Tedavinin hedefi TSH
düzeyini trimester özellikli değerlere düşürmektir.
İlk üç ayda TSH 0,1-2,5 mU/L, 4-5-6ıncı aylarda
0,2-3,0 mU/L, 7-8-9uncu aylarda 0,3-3,0 mU/L
arasında olmalıdır.
Bu prensipler takip
edildiği sürece hipotiroidi ve Hashimoto
tiroiditinin gebelik üzerindeki etkisi olmamış gibi
olacaktır ve hamilelik sorunsuz geçecektir.
Bu
makalemizde vermek istediğimiz mesaj kısaca
şöyledir:
Gebelikte tiroid
yavaş çalışırsa ve bu teşhis zamanında koyulup,
gerekli tedavi zamanında verilmez ise doğacak
bebeklerde ileriki yaşlarda IQ istenen seviyeye
çıkamayabilir. Gelecekte öğrenme güçlüğü, iletişim
bozuklukları, kötü akademik performans gelişebilir.
Bundan dolayı guatrın sık görüldüğü ülkemizde
hamilelik öncesi veya hamilelik saptandığı zaman,
kanda TSH ölçülerek tiroid testi yapılmalı, teşhis
konulan kişilere gerekli tedaviyi reçete
edilmelidir.
Yazan: Prof. Dr.
Selçuk Can
Endokrinoloji ve
Metabolizma Uzmanı
Kaynak göstermeden
alıntı yapılmaması önemle rica olunur. |